درمان با ذهن آگاهی | نسیم سبحان

ذهن آگاهی چیست؟

ذهن آگاهی روشی مدرن برای فرار از خیالات و اقامت در زمان اکنون است. شکلی متفاوت از نگاه به زمان اکنون و حضور دائم در الان. گرچه شاید بتوان معادل‌های فارسی دیگر و شاید بهتری برای mindfulness یافت، اما شاید ذهن آگاهی ترجمه مناسبی برای آن باشد.

تاکنون حس کرده‌اید نمی‌توانید جلوی افکارتان را بگیرید؟ همیشه نگران هستید و درگیر این هستید که چطور نگران نباشید؟ همه‌ی ما گاهی این شرایط را تجربه می‌کنیم. علاوه بر سیگار راه‌های دیگری نیز برای غلبه بر استرس وجود دارد. امروزه علم ثابت کرده روش‌های قدیمی برای غلبه بر استرس بسیار موثر هستند؛ می‌دانید منظور ما چه روشی است؟ «ذهن آگاهی».

ذهن آگاهی یا توجه آگاهی (minfulness) در یک کلمه، آگاهی از چیزهایی است که در ذهن و زمان حال اتفاق می‌افتد. فکر کردن، تصمیم گرفتن، دویدن، رانندگی و تمام فعالیت‌هایی که به آگاهی و هوشیاری مربوط می‌شود را با توجه آگاهی بهبود می‌دهند. هدف از ذهن آگاهی بیدار کردن ذهن، احساسات و فرایندهای فیزیکی افراد است. در یک جمله، ذهن آگاهی یک مهارت بنیادی است برای اینکه افراد به طور کامل در زمان حال بوده و آگاهی کامل از جایی که هستند و کاری که می‌کنند داشته باشند. تکنیک‌های توجه آگاهی بیشتر در رویکردهای موج سوم مانند درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد استفاده می‌شود.

 

 

اصول مهم در ذهن آگاهی و حضور ذهن

 

رهاکردن

«رها کردن» Letting go یکی از اصول مهم در حضور ذهن است. ما به طور کلی به خیلی چیزها چسبیده‌ایم: به باورهایمان، رویدادهای خاص، زمان‌های خاص، یک منظره، یک خواسته و… زمانی که یاد بگیریم این چیزها را رها کنیم، نسبت به آنها آگاهی و پذیرش بیشتری کسب می‌کنیم و بدین ترتیب مشکلات و مسائل را با ذهنی شفاف‌تر و گشوده‌تر بررسی خواهیم کرد.

اعتماد کردن
یکی دیگر از اصول حضور ذهن «اعتماد کردن» است. ما ممکن است همیشه آنچه را رخ می‌دهد درک نکنیم ولی اگر یاد بگیریم به خودمان یا دیگران و به ویژه به قوانین هستی اعتماد کنیم، این کار قدرتی عمیق به ما می دهد که امنیت، تعادل و گشایش در کارها را به همراه دارد.

گرچه ذهن آگاهی از تعلیمات قدیمی شرقی نشات گرفته است ولی امروزه در غرب جایگاه ویژه‌ای دارد و توسط اساتیدی همچون ژوزف گلد اشتاین، جک کورن فیلد و شارون سالزبرگ تدریس می‌شود. ذهن آگاهی توسط بسیاری از روان شناسان بالینی در غرب به عنوان یک ابزار غیر دارویی برای کاهش استرس و اضطراب مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین تحقیقات اخیر نشان دهنده نقش درمانی ذهن آگاهی است که بر بسیاری از مشکلات جسمی و روانی، دردهای مزمن و استرس اثر مثبت و مفید دارد.

مهمترین ویژگی این ضلع از اضلاع مثلث موفقیت را «بودن در لحظه حال» تشکیل می‌دهد. بودن در لحظه حالی که البته به وقوع پیوستن آن مستلزم «تمرین و تکرار» بسیاری است، اینکار می‌تواند مهمترین تحولات و پیشرفت‌های مثبت را در راه رسیدن به موفقیت برای ما ایجاد کند.

درست است که در شرق دور موضوع ذهن آگاهی کشف شد، اما در حال حاضر در سراسر جهان به عنوان یک رویکرد فوق العاده موثر و کارآمد برای مقابله با مشکلات روز افزون روانی قرن بیست و یک مطرح است.

بنابراین اگر می خواهید بگویید ذهن آگاهی یعنی چهار زانو نشستن و تنفس خود را نظاره کردن باید بگوییم به این سادگی نیست و ذهن آگاهی کیفیتی از هشیاری است که انسان باید در تمام ساعات شبانه روز در هر موقعیتی که هست سعی کند به آن دست یابد. مراقبه آگاهانه آغاز خوبی برای درک ذهن آگاهی است اما قصه همین جا تمام نمی‌شود و باید دریافت و بیداری حاصل از مراقبه در تمام لحظات زندگی و همه موقعیت ها گسترش یابد. هشیاری فقط در لحظات مراقبه و بعد نیمه خواب بودن در بقیه اوقات، ذهن آگاهی نیست.