ورود / ثبت نام
با توجه به اینکه روان درمانی تأثیر عمیقی بر هیجان، رفتار و شناخت هر فرد دارد، انتظار می‌رود که بر عملکرد مغز و حتی ساختار آن تأثیر بگذارد. امروزه با حجم عظیمی از تحقیقات در مورد تأثیر روان درمانی بر مغز مواجه هستیم.
نتایج این تحقیقات نشان داده‌اند که مغز انسان پیچیده‌ترین جسم شناخته‌شده در جهان است. شاید مهم‌ترین ویژگی مغز این باشد که شکل‌پذیر است، به این معنی که همیشه می‌تواند براساس اطلاعاتی که درک می‌کند تغییر کند.
از بدو تولد، مغز ما مسیرهایی را شکل می‌دهد که ابتدا توسط رفلکس‌ها ایجاد می‌شوند و در نهایت توسط تجربیات، خاطرات و یادگیری تقویت می‌شوند. در واقع مهم نیست که مغز چقدر پیر باشد، مهم این است هرگز از یادگیری و رشد باز نمی‌ایستد. بنابراین، احتمال تاثیر روان درمانی بر مغز بالاست!
اخیرا نیز مشخص شده است که روان‌درمانی منجر به تغییرات طولانی‌مدت و قابل تکرار در احساسات، شناخت، رفتار و علائم جسمانی در جهت درمان طیف وسیعی از اختلالات خلقی و روانی می‌شود. در ادامه به جزئیات بیشتری از تاثیر روان درمانی بر مغز اشاره خواهیم کرد.
تاثیر روان درمانی بر کارکرد و ساختار مغز چیست؟
از مهم‌ترین روش‌های روان درمانی، می‌توان به درمان شناختی‌رفتاری، رفتاردرمانی دیالکتیکی و درمان مبتنی بر خانواده اشاره کرد.
تحقیقات نشان داده‌اند که این روش‌ها برای درمان اضطراب، افسردگی، اختلال استرس پس از سانحه، اختلالات خوردن، اعتیاد، تروما، فوبیا، اختلال وسواسی اجباری و غیره واقعا موثر هستند و می‌توانند همان اثرات مثبت داروهای روان‌گردان را بر مغز داشته باشند. بنابراین، باید به این مساله شک کرد که احتمالا روان درمانی با تاثیر بر کارکرد و ساختار مغز عمل می‌کند!
از نظر محققان، روان درمانی نوعی یادگیری است و طبق تصاویر بدست‌آمده از مغز باعث ایجاد تغییرات شیمیایی، ساختاری و عملکردی در آن می‌شود. توانایی مغز ما برای تغییر، ترمیم و انطباق در پاسخ به تجربیات ما با چیزی به نام نوروپلاستیسیته یا نقشه‌برداری مجدد قشر مغز مرتبط است.
در واقع مغز اگر لازم باشد، سطح هورمون‌های مغزی مانند دوپامین و سروتونین یا انتقال دهنده های عصبی مانند استیل کولین را افزایش یا کاهش می‌دهد و حتی در جهت ایجاد مسیرهای عصبی جدید و ارتباطات جدید اقدام می‌کند.
روان درمانی چه طور مغز ما را تغییر می‌دهد؟
در حدود یک قرن گذشته، هدف روان درمانی تغییر ذهن بوده است و اگر در انجام این کار مؤثر بوده است، باید به تغییرات پایدار در فرآیند خودآگاهی منجر شده باشد.
مشخص شده است که یک مغز افسرده یا مضطرب به طور معمول مسیرهای فکری منفی را در مدت زمان مشخصی تقویت می‌کند. در بسیاری از موارد، این مسیرهای به‌خوبی تثبیت‌شده بر تمایل مغز برای پردازش بهتر و سریع‌تر اطلاعات منفی نسبت به اطلاعات مثبت تأثیر می‌گذارند. این مساله اغلب منجر به بروز الگوهای فکری منحرف می‌شود.
در این زمان، یک روش روان درمانی عالی مثل درمان شناختی‌رفتاری می‌تواند با ایجاد مسیرهای عصبی جدید، ساختار و حتی شیمی مغز را در جهت بازسازی هدایت کند.
بنابراین درک درست ما از رابطه بین مشاوره و تاثیر روان درمانی بر مغز، اخبار دلگرم‌کننده‌ای برای کسانی است که ترجیح می‌دهند قبل از مصرف داروها، گفتگو درمانی را امتحان کنند و احتمال ظهور عوارض جانبی که اغلب با دارودرمانی همراه است را به حداقل برسانند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
با توجه به اینکه روان درمانی در مقایسه با دارو درمانی از عوارض جانبی کمتری برخوردار است و تغییرات موثر آن بر مغز ثابت شده است، پیشنهاد می‌کنیم که در صورت مواجهه با مشکلات عصبی و روانی مانند اضطراب، افسردگی، پرخاشگری، کاهش قدرت تمرکز و غیره در اولین فرصت به روانشناس، روانپزشک یا پزشک فوق تخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
درصورتی‌که شرایط مراجعه حضوری را ندارید، پیشنهاد می‌کنیم از خدمات مشاوره دکتر آنلاین مغز و اعصاب پذیرش۲۴ استفاده کنید. مشکلات خود را مطرح کرده و از مشاوره آنلاین بهترین روانپزشک برای درمان بهره ببرید.
پاسخ به سوالات متداول در مورد تاثیر روان درمانی بر مغز
در این بخش می‌توانید پاسخ تعدادی از ابهامات ذهنی خود زمینه تاثیر روان درمانی بر مغز را بیابید.
آیا روان درمانی بر عملکرد و ساختار مغز تأثیری دارد؟
به بیان ساده، روان درمانی به‌خصوص درمان شناختی‌رفتاری، با ایجاد مسیرهای عصبی جدید از طریق تفکر خنثی تلاش می‌کند تا مغز را بازسازی کند. پس نمی‌توان تاثیر روان درمانی بر مغز را نادیده گرفت.
آیا روان درمانی و دارو درمانی روی مغز اثر یکسانی دارند؟
تحقیقات نشان می‌دهند که روان درمانی زمانی‌که علائم فرد خفیف تا متوسط باشد، بهتر از دارو درمانی عمل می‌کند. زیرا هدف دارو درمانی کاهش علائم از طریق تغییرات شیمیایی است، درحالی‌که روان درمانی در جهت تغییر گفتگوی درونی و باورهای اساسی شما در مورد خودتان و دنیای اطراف کار می‌کند. بنابراین، همیشه تاثیر روان درمانی بر مغز با دارو درمانی یکسان نیست.
آیا تغییرات عصبی و فیزیولوژیکی روان درمانی بر مغز می‌توانند ابزاری عینی برای بررسی نتایج باشند؟
بله، در حال حاضر اغلب محققان به کمک ابزارهای پیشرفته‌ای مانند روش تصویربرداری پِت اسکن به‌دنبال اثبات این مساله هستند. بنابراین، تاثیر روان درمانی بر مغز تاحدودی غیرقابل انکار است.
لطفاً نظرها، پیشنهادها و پاسخ خود را با ما و سایر همراهان آکادمی نسیم سبحان در بخش نظرات (زیر همین مقاله) به اشتراک بگذارید.
بسیار عالی مفید بود