هیپنوتیزم چیست؟ انواع خوابگری، کاربرد و عوارض آن | نسیم سبحان

شاید تا به حال در فیلم‌ها دیده باشید که چگونه یک انسان را هیپنوتیزم می‌کنند. در این شرایط حتماً برایتان سوال پیش می‌آید که آیا هیپنوتیزم واقعی است یا نه. در حالی که افسانه‌ها و باورهای غلط بسیاری در خصوص هیپنوتیزم وجود دارد، اما هیپنوتیزم یک فرآیند بسیار واقعی است که می‌تواند به‌عنوان یک ابزار درمانی استفاده شود. اثبات شده است که هیپنوتیزم مزایای پزشکی و درمانی زیادی دارد و می‌تواند به فرد کمک کند که با آسیب‌های زیادی مقابله کند. حتی گفته شده است که هیپنوتیزم می‌تواند علائم زوال عقل را کاهش دهد. در این مقاله می‌خواهیم به هر آنچه که در خصوص هیپنوتیزم درمانی باید بدانید اشاره کنیم.

برای درمان مشکلات روانی مثل استرس، اضطراب و غیره باید زیر نظر متخصص روانشناس و مشاوره خانواده یا دکتر روانپزشک باشید تا بهترین درمان را برای شما پیش ببرند. در پنل دکترتو به راحتی از بهترین متخصصان و پزشکان سراسر کشور نوبت حضوری، تلفنی یا آنلاین بگیرید.

 

 

هیپنوتیزم چیست؟

 

اگر می‌خواهید بدانید که هیپنوتیزم درمانی چیست با ما همراه شوید. هیپنوتیزم یا خوابگری (به انگلیسی hypnosis) در حقیقت یک حالت تغییریافته از آگاهی و افزایش آرامش است که تمرکز را بهبود می‌بخشد. خوابگری معمولاً تحت‌نظر یک متخصص یا هیپنوتیزم درمانگر آموزش‌دیده و با استفاده از تکرار کلامی و تصاویر ذهنی انجام می‌شود. در طول هیپنوتیزم، اکثر افراد احساس آرامش و ریلکس بودن می‌کنند. این روش باعث می‌شود که افراد نسبت به پیشنهادات برای ایجاد تغییرات سالم در احساسات، عواطف، خاطرات، افکار یا رفتارهای خود جبهه نگیرند و بتوانند با دید بازتری نسبت به پیشنهادات واکنش نشان دهند.

هیپنوتیزم می‌تواند به شما کمک کند که کنترل بیشتری روی رفتارهایی که می‌خواهید تغییر دهید داشته باشید. به‌علاوه ممکن است به شما کمک کند که خیلی بهتر با اضطراب یا درد کنار بیایید. درست است که در حین هیپنوتیزم پذیرای پیشنهادات هستید؛ اما در طول جلسات خوابگری کنترل رفتارتان را از دست نمی‌دهید.

 

 

انواع هیپنوتیزم

 

یکی از بزرگ‌ترین تصورات غلط در مورد هیپنوتیزم این است که فقط یک نوع هیپنوتیزم وجود دارد. اما در واقع انواع مختلفی از هیپنوتیزم یا خوابگری وجود دارد. خوابگری یک حوزه وسیع است که دارای شاخه‌ها و زیرشاخه‌های زیادی است و متخصص بر اساس نوع مشکل و شرایط فرد، از یکی از روش‌ها استفاده می‌کند. در اینجا به طور خلاصه به چند نمونه رایج هیپنوتیزم اشاره می‌کنیم:

 

 

هیپنوتیزم اریکسونی چیست؟

 

هیپنوتیزم اریکسونی که به‌افتخار میلتون اریکسون (پدر هیپنوتیزم مدرن) نام‌گذاری شده است، یک نوع رایج از هیپنوتیزم است. در این روش خوابگری، به‌جای پیشنهادات یا دستورات مستقیم، از استعاره، داستان‌سرایی و پیشنهادهای غیرمستقیم استفاده می‌شود. تئوری پشت این تکنیک این است که فرد کمتر در برابر پیشنهادات غیرمستقیم مقاومت می‌کند و این می‌تواند به فرد کمک کند که بهتر آن‌ها را انجام دهد یا جذب کند.

 

 

هیپنوتیزم رگرسیون چیست؟

 

هیپنوتیزم رگرسیون (regression hypnotherapy) شامل نوعی از درمان خوابگری است که فرد را به گذشته برمی‌گرداند. هدف این نوع هیپنوتیزم کشف دلیل یک موضوع یا مشکل در زمان حال است. در این روش، فرد به خاطرات گذشته‌اش هدایت می‌شود و رویدادهای گذشته تجزیه‌وتحلیل می‌شوند تا وضعیت فعلی او بهتر درک شود. هیپنوتیزم رگرسیون اغلب به‌عنوان آخرین راه‌حل برای ایجاد تغییر در رفتار یا دیدگاه استفاده می‌شود. این تکنیک به یک درمانگر آموزش‌دیده، مسلط و مجرب نیاز دارد؛ زیرا بازبینی برخی از رویدادهای گذشته ممکن است آسیب‌زا و دردناک باشد.

 

 

هیپنوتیزم چشمی یا هیپنوتیزم از راه دور چیست؟

 

هیپنوتیزم از راه دور که با نام تله هیپنوتیزم هم شناخته می‌شود، یکی دیگر از انواع خوابگری است. در این روش همان‌طور که از اسمش پیداست دو طرف از نظر فیزیکی به هم نزدیک نیستند و یک شخص پیام ذهنی موردنظرش را به شخصی که در جایی دورتر قرار دارد منتقل می‌کند تا کاری که مدنظر او هست انجام دهد.

در این روش هم نمی‌توانید شخص را مجبور کنید کاری را انجام دهد که با اصول اخلاقی و عقایدش در تضاد است و باید او در سطح ناخودآگاه از کار یا تغییری که می‌خواهد انجام دهد رضایت داشته باشد. برای مثال اگر شخصی که می‌شناسید عادات رفتاری ناخوشایندی دارد، با کمک این روش می‌توانید کاری کنید که رفتارهای منفی خود را ترک کند.

 

 

کاربرد هیپنوتیزم

 

هیپنوتیزم ممکن است در درمان برخی از اختلالات پزشکی موثر باشد که در آن‌ها عوامل روانی باعث بروز علائم فیزیکی می‌شوند. کاربردهای رایج خوابگری عبارت‌اند از:

درمان حملات پانیک (حمله هراس چیست؟) و سندرم استرس پس از سانحه (PTSD)
انواع فوبیا ها
بی‌خوابی (ابتدا باید علت بی خوابی شبانه مشخص شود.)
آسم
بیماری‌های پوستی از جمله زگیل و پسوریازیس

 

 

آیا همه افراد را می توان هیپنوتیزم کرد؟

 

اگر چه همه افراد را می‌توان هیپنوتیزم کرد؛ اما توانایی هر فردی در هیپنوتیزم شدن با دیگری متفاوت است. ترس یا نگرانی فرد در مورد هیپنوتیزم، ممکن است در توانایی هیپنوتیزم شدن او اختلال ایجاد کند یا مانع از آن شود. مانند هر درمان دیگری، هیپنوتیزم نیز ممکن است برای برخی شرایط خاص یا در افراد خاص بهتر عمل کند.

متن انگلیسی:
The person most likely to benefit Is the person who’s highly motivated to overcome an issue
ترجمه متن:
شخصی که بیشترین نفع را از خوابگری می‌برد، شخصی است که انگیزه بالایی برای غلبه بر یک مسئله دارد.

 

 

هیپنوتیزم برای چه کسانی نباید انجام شود؟

 

هیپنوتیزم ممکن است برای افرادی که مشکلات روانی شدیدی مانند علائم روان‌پریشی (از جمله توهم و هذیان) دارند مناسب نباشد. این درمان ممکن است برای کسانی که از مواد مخدر یا الکل استفاده می‌کنند نیز مناسب نباشد. همچنین در مورد استفاده از هیپنوتیزم برای مدیریت اتفاقات استرس‌زایی که در اوایل زندگی رخ دادند نیز باید احتیاط کنید. استفاده از هیپنوتیزم در این مواقع ممکن است خاطرات نادرستی ایجاد کند و باعث ناراحتی و اضطراب بیشتری شود.

 

 

فواید هیپنوتیزم

 

همان‌طور که حتماً می‌دانید خوابگری مزایای بی‌شماری دارد و به‌عنوان یک روش عالی برای درمان اختلالات روحی و جسمی شناخته می‌شود. در اینجا به برخی از اصلی‌ترین فواید خوابگری پرداخته‌ایم.

 

 

فواید هیپنوتیزم برای بدن و جسم

 

برخی از تاثیراتی که درمان با هیپنوتیزم روی بدن می‌گذارد به شرح زیر هستند:

کنترل درد: هیپنوتیزم می‌تواند به تسکین درد ناشی از سوختگی، سرطان، زایمان، سندرم روده تحریک‌پذیر، فیبرومیالژیا، مشکلات فک، پروسه‌های دندانپزشکی و سردرد کمک کند. زایمان با هیپنوتیزم از پرطرفدارترین روش‌ها برای کنترل درد است.
گرگرفتگی: هیپنوتیزم همچنین می‌تواند گرگرفتگی ناشی از یائسگی را کاهش دهد.
عوارض جانبی درمان سرطان: از خوابگری می‌توان برای کاهش عوارض جانبی شیمی‌درمانی و پرتودرمانی (نظیر حالت تهوع و استفراغ) استفاده کرد. حالت تهوع بعد از شیمی درمانی چند روز طول میکشد و سپس برطرف می‌شود.

 

فواید هیپنوتیزم برای روح و روان

 

برخی از تاثیراتی که درمان با هیپنوتیزم روی روح و روان می‌گذارد به شرح زیر هستند:

تغییر رفتار: خوابگری به طور موفقیت‌آمیزی در درمان مشکلات خواب، شب‌ادراری، سیگارکشیدن و پرخوری استفاده می‌شود.
اختلالات مرتبط با سلامت روان: هیپنوتیزم می‌تواند به کاهش علائم اضطراب شدید مرتبط با ترس و فوبیا کمک کند.

 

 

چگونه هیپنوتیزم را انجام دهیم؟

 

در این بخش می‌خواهیم به آموزش هیپنوتیزم و مراحلی که باید طی شوند تا به طور موفقیت‌آمیزی هیپنوتیزم شوید اشاره کنیم. قبل از شروع این پروسه، درمانگر روند خوابگری را برای شما توضیح می‌دهد و اهداف درمانیتان را بررسی می‌کند. معمولاً درمانگر با صحبت‌کردن با لحنی ملایم و آرام‌بخش شروع می‌کند و تصاویری را توصیف می‌کند که برای فرد حس آرامش، امنیت و رفاه را ایجاد می‌کنند.

وقتی در وضعیت آرام و ریلکس قرار گرفتید، درمانگر راه‌هایی را برای دستیابی به اهدافتان به شما پیشنهاد می‌دهد. برای مثال، بسته به هدفتان این ممکن است شامل راه‌هایی برای کاهش درد یا کاهش میل به سیگار باشد. او همچنین به شما کمک می‌کند تا تصاویر ذهنی واضح و معنی‌داری از خود در حال انجام اهدافتان تجسم کنید. وقتی جلسه تمام شد، باید خودتان را از هیپنوتیزم خارج کنید. در این وضعیت درمانگر شما کمک می‌کند به‌تدریج و به‌راحتی هوشیاری خود را افزایش دهید.

متن انگلیسی:
Over time, you may be able to practice self-hypnosis. During self-hypnosis, you reach a state of relaxation and calm without a health care provider’s guidance
ترجمه متن:
با گذشت زمان، ممکن است بتوانید خود خوابگری را تمرین کنید. در طول خود هیپنوتیزم، بدون راهنمایی درمانگر به حالت ریلکسیشن و آرامش می‌رسید.

 

 

عوارض و خطرات هیپنوتیزم

 

برخی از بیماران نگران این موضوع هستند که هیپنوتیزم خطرناک باشد و به آن‌ها صدمه بزند. اما باید گفت زمانی که هیپنوتیزم توسط یک درمانگر آموزش‌دیده انجام شود یک پروسه کاملاً بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود. هیپنوتیزم شامل کنترل ذهن یا شستشوی مغزی نیست و درمانگر نمی‌تواند شما را وادار به انجام کاری شرم‌آور یا کاری کند که نمی‌خواهید آن را انجام دهید. اما خوابگری هم مثل بسیاری از روش‌های درمانی دیگر ممکن است عوارض و خطراتی داشته باشد.

این روش ممکن است برای برخی از افرادی که به بیماری روانی شدید مبتلا هستند خطرناک باشد. اگر چه احتمال این که فرد به خوابگری واکنش‌های خطرناک و شدید نشان دهد خیلی کم است، اما گاهی ممکن است این علائم را تجربه کند:

سرگیجه
سردرد
حالت تهوع
احساس خواب‌آلودگی
اضطراب یا پریشانی
مشکلات خواب
هیپنوتیزم رگرسیون نیز گاهی می‌تواند خطرناک باشد، به‌خصوص اگر درمانگر تجربه کافی در خصوص این روش نداشته باشد. در این روش به بیمار تحت خوابگری دستور داده می‌شود رویداد گذشته را به‌خاطر بیاورد یا به سال‌های قبل برگردد تا بتواند یک خاطره را پردازش کند. اگر درمانگر مراقب نباشد، ممکن است بیمار خاطرات و اتفاقات نادرستی را ایجاد کند که به آن‌ها افسانه‌سازی (Confabulation) می‌گویند. برای برخی از بیماران، این خاطرات نادرست می‌توانند آسیب عاطفی ایجاد کنند.

 

 

آیا هیپنوتیزم در بلند مدت عوارض دارد؟

 

انجام زیاد از حد هر کاری می‌تواند به‌جای این که مفید باشد باعث ضرر رساندن شود. هیپنوتیزم هم از این قاعده مستثنی نیست و بهتر است در انجام آن اعتدال را رعایت کنید. معمولاً خوابگری باعث عوارض طولانی‌مدتی نمی‌شود؛ اما گاهی آسیب‌های عاطفی که در نتیجه انجام این پروسه نزد یک درمانگر غیرمتخصص به شخص وارد می‌شوند می‌توانند مدت زیادی همراه او باشند.

 

 

تجربه کسانی که هیپنوتیزم شدن

 

مردم تجربه هیپنوتیزم شدن را به روش‌های مختلفی توصیف می‌کنند. خیلی‌ها می‌گویند که در حین هیپنوتیزم حس می‌کنند که گیج هستند یا در حالت خلسه مانند هستند. در خوابگری معمولاً تا حدی ذهنتان روی یک موضوع متمرکز می‌شود که می‌توانید جلوی حواس‌پرتی اطراف را بگیرید.

آیا تابه‌حال پیش‌آمده که روی یک برنامه تلویزیونی خیلی متمرکز شوید یا آن‌قدر غرق در خواندن یک کتاب خوب شوید که متوجه صحبت‌های خانواده در اطرافتان نشوید؟ این حالت تا حدودی شبیه احساسی است که ممکن است هنگام خوابگری داشته باشید. بسیاری از افراد می‌گویند که با وجود افزایش تمرکز، احساس آرامش زیادی را تجربه می‌کنند. اکثر آن‌ها، هیپنوتیزم را به‌عنوان یک تجربه خوشایند توصیف کرده‌اند.